Di hiji kampung nu aya di tatar Sunda, hirup hiji lalaki anu jenenganana Si Kabayan. Si Kabayan ieu dipikawanoh salaku jalmi anu lucu, pangguyon, tapi kadang-kadang rada males. Sanajan kitu, Kabayan boga haté anu hadé tur ogé pinter dina ngungkulan masalah.
Hiji waktu, Si Kabayan keur leumpang-leumpang di leuweung bari ngahuleng mikiran naon anu kudu dipigawé pikeun nambahkeun penghasilan. Bari leumpang, manéhna manggih hiji lawang goa anu katingalina geus lila teu aya nu ngahajukeun. Kabayan jadi panasaran tur mutuskeun pikeun asup kana éta goa.
Di jero goa, Kabayan nempo nu euweuh nanaon lian ti batu jeung lebu. Tapi, kabeneran manéhna nempo hiji kotak anu katingalina kawas peti harta karun. Ku rasa panasaran anu gedé, Kabayan muka éta kotak. Keur kabeneran pisan, di jero kotak éta aya emas, perak, jeung permata anu ngagorowok, geus puguh jadi beunghar Kabayan lamun bisa mawa eta harta ka imah.
Ngan, bari Kabayan keur mikir kumaha carana mawa éta harta, datang jin anu jaga éta harta. Jin éta ngomong, "Kabayan, ari hidep hoyong mawa ieu harta, kudu ngajawab hiji teka-teki ti abdi. Upami henteu tiasa ngajawab, harta ieu kedah tetep di dieu."
Kabayan anu pinter teu era. Anjeunna mutuskeun narima tantangan éta. Teras, jin éta nanya, "Naon anu leutik di jero, tapi jadi gede di luar?"
Kabayan mikir sakeudeung, terus nyengir. Anjeunna nyarita, "Ieu mah gampang pisan. Jawabanna téh 'kalangkang'. Waktu di jero, kalangkang téh leutik. Tapi mun kaluar kana cahaya, kalangkang téh jadi gedé."
Jin éta seuri jeung ngahargaan kapinteran Kabayan. "Kabayan, jawabanna bener. Ku kituna, harta ieu jadi hak milik anjeun. Bawa ka imah jeung pake pikeun kahadéan."
Kabayan ngarasa bagja pisan. Anjeunna mawa éta harta ka imah, terus ngabagi-bagi ka batur kampung. Manéhna ngawangun fasilitas umum, saperti sakola jeung rumah sakit leutik pikeun warga kampung. Ku kituna, kampung Kabayan jadi maju jeung warga na jadi sejahtera.
Ti saprak éta, Kabayan jadi dipikawanoh lain ukur lucu jeung males, tapi ogé pinter jeung bageur. Anjeunna hirup bagja babarengan jeung warga kampung anu saling silih hormat sareng silih bantu.
.webp "Sejarah Cianjur 11 : Rajamandala")
